آنچنانکه میدانیم در سالهای اخیر شناخت و معرفی شرایط بحرانی جهت گسترش روشهای طراحی جدید و پیشرفتهتر احتیاج به مطالعات بیشتری دارد در این زمینه تاکید در گسترش طراحی بر اساس عملکرد و بررسی رفتار سازه در محدوده غیر خطی که شامل حرکت زمین و مطالعات جدید تجربی و تحلیل میباشد.
محققین بر اساس مطالعاتی که برروی اثرات زمین لرزههای اخیر همچون زمین لرزه Northridge آمریکا در سال ۱۹۹۴ و زمین لرزه Kobe در ژاپن در سال ۱۹۹۵ و موارد دیگر انجام دادهاند مشاهده کردند سازههایی که با آیین نامههای متداول طراحی شدهاند از لحاظ تامین امنیت و سلامت جانی ساکنین عملکرد خوبی از خود نشان دادهاند، ولی میزان خسارت و آسیب وارده بر سازهها مخصوصاً برای سازههایی که از لحاظ نوع کارایی آنها مهم بودهاند به طور قابل ملاحظهای بالا بوده است.
امروزه اعتقاد بر این است که تنها در نظر گرفتن سطح عملکرد مصونیت جانی و بررسی رفتار سازه در محدوده خطی برای طرح لرزهای در نواحی فعال لرزهای کافی نیست. در آیین نامههای موجود ابزارهای مفیدی فراهم شده است که انتظار میرود، حداقل معیارهای لازم جهت حفظ امنیت جان ساکنین ساختمان در هنگام وقوع زلزله با اعمال این ابزارها تامین شود این آیین نامهها فاقد مکانیزم لازم جهت کنترل ساختمانها در سطوح عملکرد متفاوت میباشند.
علاوه بر آن مسیری که بتوان رفتار واقعی سازه را در مرحله غیر خطی پیش بینی نموده و برای سطوح عملکرد بالاتر و زلزلههای بزرگتری که رفتار سازه در آن خطی نخواهد بود به درک درستی رسید وجود ندارد.
یکی از بهترین روشها برای بررسی رفتار سازه در محدوده غیر خطی و بررسی سطوح عملکردی مختلف روش تحلیل استاتیکی غیر خطی است.
در کتاب راهنمای تحلیل غیرخطی به منظور ارزیابی و بهسازی لرزهای سازهها سعی شده است تا با تشریح بحث بهسازی لرزهای به معرفی این تحلیل و نرمافزارهای متداولی که قادر به انجام آن باشند پرداخته شود و به طور خلاصه به روشها و جزئیات آن پرداخته شود.
این کتاب همراه با آموزش کامل استفاده از ETABS و SAP میباشد که منطبق بر نشریه 360 و ASCE41-17 است.
در ایران دستورالعمل بهسازی لرزهای ساختمانهای موجود و تفسیر آن در سال ۱۳۸۱ و به صورت پیش نویس که شروع آن با قوائد کار در ۲۷۳٬۲۷۴ FEMA و انتهای آن با اعمال برخی تغییرات ۳۵۶ FEMA بود منتشر شد.
پس از بحثها و بررسیهای فراوان نهایتا در اواخر سال ۱۳۸۵ نشریه ۳۶۰ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به همان نام و با تصویب در هیات دولت و با استناد به نشریه ۳۵۶ FEMA در اختیار جامعه مهندسی کشور قرار گرفت. اما در این بین و در سال ۲۰۰۵ نشریه FEMA440 با برخی تصحیحات و الحاقات مهم در روشهای تحلیل استاتیکی غیرخطی ۳۵۶ FEMA منتشر گردید که در آخر با اعمال تغییرات ۴۴۰ FM در ۳۵۶ FEMA و برخی تصحیحات، جزئی نشریه ۰۶-۴۱ ASCE/SEI به عنوان اصلیترین مرجع بهسازی لرزهای به چاپ رسید.
بنابراین نشریه ۳۶۰ موارد تصحیح در ۴۴۰ FM و در نتیجه ۰۶-۴۱ ASCE/SE1 را در خود ندارد، هرچند که در استفاده از ۳۶ FEMA نیز دچار کاستیهایی شده است.
برخی از تغییرات مهم FEMA440 وارد شده در ۰۶-۴۱ ASCE/SE1 و دیگر اصلاحات عبارتند از:
- تصحیح برش پایه زلزله روش استاتیکی خطی (اصلاح ضرایب)
- تصحیح روش محاسبه تغییر مکان هدف از روش ضرایب (اصلاح ضرایب)
- افزایش قابل توجه موارد و روشهای بررسی اثرات اندرکنشی خاک و سازه
- افزایش الگوهای بارگذاری جانبی
- تصحیح برخی جداول و روابط در بررسی سازههای بتنی در نسخه پیوست سال (۲۰۰۷)
- ۶- تصحیح برخی پارامترها و شکلها و توضیحات مربوط به آن
نگارنده سعی کرده است با مبنا قرار دادن نشریه ۳۶۰ تغییرات و اصلاحات موجود در مراجع فوق را در هر بخش ذکر کرده و به طور خلاصه به توضیح آن بپردازد.