علوم و مهندسی ایمنی در برابر آتش از موضوعات مهمی محسوب میشود که در دهههای اخیر در دنیا بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
توسعه شهرهای بزرگ، ساختمانهای بلند مرتبه، صنایع و کارخانجات، انبارهای بزرگ، انواع وسایل حمل و نقل عمومی نظیر قطارهای شهری و بین شهری، هواپیما، انواع کشتیها و سامانههای دریایی و حتی اتوبوسها؛ و همینطور انواع محصولات قابل اشتعال مانند پلیمرها، وسایل کامپیوتری، لوازم خانگی و مبلمان، همه خطرپذیری در برابر آتش را میتواند به طور وسیعی افزایش دهد.
بنابراین از مراکز تحقیقاتی و قانون گذاری انتظار میرود راه حلهای کاربردی برای کاهش خطر و ارتقاء ایمنی را از طریق پژوهشهای کاربردی و تدوین ضوابط و راهنماها ارائه نمایند.
به این موضوع باید گرایشهای جدید مقررات و استانداردها در دنیا به سمت الزامات پایه عملکردی و راه حلهای مهندسی را اضافه کرد که در کشور ما نیز در آینده نزدیک مورد توجه جدیتری قرار خواهد گرفت.
ویرایش سوم مبحث سوم مقررات ملی ساختمان نسبت به ویرایشهای قبلی به نحو قابل توجهی پیشرفت نموده و تکمیل شده است. پیش از هر چیز، ساختار مبحث در این ویرایش به صورت مفهومی نظیم داده شد و مطالب در فصلهای تخصصی مربوط به خود ارائه شده است.
دسته بندی تصرفها که برای بسیاری از الزامات مورد نیاز است، در این ویرایش ارائه شده است.
دسته بندی ساختارها از نظر مقاومت در برابر آتش، محدودیتهای ابعادی ساختمانها بسته به مقاومت عناصر آنها در برابر آتش، نصب سیستمهای کشف و اعلام حریق، مشخصات راههای خروج، رفتار مصالح نازک کاری و نما در برابر آتش، کنترل و محافظت مصالح پلیمری از نظر خطرپذیری در برابر آتش، مقاومت در برابر آتش برای اجزای سازهای و جدا کنندهها، آتش بندی فضاهای جداسازی شده، محافظت در برابر دود، نصب سیستمهای اطفا و سایر مسائل مهم در یک فصل بندی منطقی و مفهومی ارائه شدهاند.
به علاوه ضوابط مربوط به برخی فضاها و ساختمانهای خاص مانند آتریومها، ساختمانهای عمیق و پارکینگها در این ویرایش ارائه شده است.
همچنین تجربیات و بازخوردهای جامعه مهندسی در سالهای قبل از طرق مختلف دریافت و بهره برداری شد. برخی اصلاحات مورد نیاز در ویرایشهای قبلی (اعم از رفع اشکال، تعدیل سطح الزامات، افزودن گزینههای طراحی و یا شفاف سازی برخی بندها) در این ویرایش انجام شده است.
همچنین هماهنگیهای بیشتری با کمیتههای تخصصی سایر مباحث از جنبههای فنی و واژه شناسی صورت گرفت.
یکی پیشرفت مهم در این ویرایش تدوین ضوابط دسته بندی مصالح نازک کاری و نما از نظر رفتار در برابر آتش و تعیین الزامات کاربردی برای آنها بود.
این موضوع همچنین برای مصالح فوم پلیمری صورت گرفت و ضوابط آنها ارائه شده است.
در ویرایش سوم مبحث تلاش شد تا سطح الزامات و نیز دامنه اجباری شدن آنها در یک فرایند منطقی و با توجه به شرایط کشور از جنبههای اقتصادی، فنی و دسترس بودن فناوریهای مورد نیاز در نظر گرفته شد، لذا برخی از الزامات تنها برای ساختمانهای عمومی و یا با ارتفاع زیاد اجباری شده است.
بدیهی است با پیشرفت سطح فناوری و عمومیتر شدن کاربرد محصولات محافظت کننده در برابر آتش و دریافت بازخوردهای مناسب از این جهت میتوان در ویرایشهای بعدی دامنه اعمال مقررات را به نحو متناسب افزایش داد.
با توجه به اجباری بودن مباحث مقررات ملی ساختمان، نیاز است تا مهندسین و مقامات کنترل کننده درک خوبی از الزامات، مفاهیم پشت سر آنها و اهداف مقررات داشته باشند.
بنابراین تهیه کتاب راهنمای مبحث سوم در دستور کار قرار گرفت.
محتوای کتاب راهنمای مبحث سوم مقررات ملی ساختمان
در این راهنما تلاش شده است تا با ارائه مفاهیم درک بهتری از الزامات فراهم شود و به این وسیله خواننده ارتباط بهتری با مقررات برقرار کند. همچنین در بسیاری موارد، توضیحات روشن کننده و تصاویر گویا در خصوص بندهای مقرراتی برای رفع ابهامات و سؤالات ارائه شده است.
برای ارتباط بهتر خواننده با متن، برای برخی از الزامات، بندهای مقرراتی نیز آورده شدهاند و توضیحات لازم برای آنها آورده شده است. برای این موارد بند مقرراتی با فونت کوچکتر و ایتالیک ارائه شده تا از متن راهنما تفکیک شود.
در مواردی که به نظر میآمد یک الزام مقرراتی به اندازه کافی روشن است، راهنمایی نیامده است تا از طولانی شدن متن جلوگیری شود، مگر در مواردی که آوردن آن بند مقرراتی برای حفظ پیوستگی و درک مطالب نیاز بوده است. از جمله، تعاریف به طور کامل در اینجا، فارغ از اینکه توضیح اضافی برای آن آمده است یا خیر، تکرار شده تا خوانندگان بدون نیاز به مراجعه مکرر به اصل مبحث سوم، تعاریف را در این مجلد در اختیار داشته باشند.