کتاب فن گزارش نویسی در نظارت ساختمان برای مهندسان ناظر ساختمان و کارشناسان رسمی دادگستری تدوین یافته است تا مقدمه‌ای بر کاوش‌های آینده آنان باشد.
مهارت گزارش نویسی در نظارت ساختمان، موضوع اصلی این کتاب است که به خوانندگان کمک می‌کند تا در تهیه گزارش‌های فنی و دقیق مهارت بیشتری کسب کنند.
سبک و سیاق به کار رفته نیز حرکت بایسته بر مدار «نهضت مقررات ملی ساختمان» است؛ نهضتی ملی برای تأمین خانه و سرپناه مردم ایران، خانه و کاشانه‌ای استاندارد.
از این رو در طرح هر عنوان، مسئله و یا رویه‌ای، همواره تأمین ارکان پنج‌گانه این نهضت، یعنی «ایمنی»، «بهداشت»، «بهره‌دهی مناسب»، «آسایش» و «صرفه اقتصادی» از جنبه نظارت ساختمان که یکی از حوزه‌های سه‌گانه‌ی این نهضت و فعلاً به‌عنوان مؤثرترین حوزه آن، موردنظر بوده است.
مؤثرترین حوزه، چون ساخت‌وساز شهریِ کشور، بیش از طراحی و اجرا، «نظارت‌محور» است و عدم توجه به این دو حوزه، چه به لحاظ حاکمیتی، ساختاری و فنی و چه به لحاظ فرهنگی، حوزه نظارت شهری را بیش از ظرفیت آن در سطح کنونی، فربه کرده است!
درست یا نادرست، تفکری است با چندین دهه قدمت و سازوکارهایی ریشه‌دار که تغییرشان حداقل فعلاً بعید می‌نماید و راهی است بس دشوار!
هدف از تدوین کتاب فن گزارش نویسی در نظارت ساختمان تقویت نحوه گزارش نویسی ، ارتقای مهارت مهندسان ناظر در ارائه خدمات نظارت و ارج و ارزش به تنظیم گزارش‌های دقیق با رعایت کلیه جوانب فنی، حرفه‌ای، اداری و حقوقی با هدف تفکیک و تبیین مسئولیت‌های دو حوزه طراحی و اجرا به عنوان دیگر حوزه‌های مؤثر بر «نهضت مقررات ملی ساختمان» است تا نفوذ و حیطه اثر نهضت گسترده تر و در سطوح بالاتری قرار گیرد.
به نظر، جایگاه «گزارش ناظر» آن طور که مورد تأکید قانون‌گذار است، تاکنون موردتوجه اهل‌فن نبوده و تعلل در مستندسازی منابع و متون و تعلیم مبانی و اصول این فن مهم، عملاً گام‌های روبه‌جلو نهضت را کند و کوتاه کرده است.
محتوای کتاب فن گزارش نویسی در نظارت ساختمان چیست؟
کتاب مشتمل بر پیشگفتار و پنج گفتار با محوریت ناظر هماهنگ‌کننده و «روابط متقابل» ناظران با ابعاد تحلیلی و کاربردی است.
پنج گفتاری که طرح درس دوره‌های نظارت طی سال گذشته بوده و امید که همگام با انتشار کتاب چنین دوره‌ای، پیش‌نیاز اشتغال به کار در حوزه نظارت ساختمان در سراسر کشور قرار گیرد و گامی مؤثر برای ارتقای کیفیت ساختمان به عنوان سرمایه ملی باشد.
در پیشگفتار، مسئولیت و انواع آن بر پایه ارکان پنج‌گانه مقررات ملی ساختمان تعریف و بعد از گونه‌شناسی تعهدات ناظر، تعریفی تحلیلی و کاربردی از نظارت ساختمان ارائه شده است. پیشگفتار شالوده اصلی روش‌ها و رویه‌های پیشنهادی در گفتارهای بعدی است و مطالعه آن پیش از سایر گفتارها مورد تأکید است.
پنج گفتار دیگر اما بر پنج گام نظارت ساختمان استوارند.
به‌این‌ترتیب، در گفتار اول به ارجاع نظارت و مفاهیمی نظیر شفافیت و عدالت و شیوه‌های امتیازدهی به ناظران همراه با نحوه ارزیابی نظارت ارجاع شده است.
در گفتار دوم به ترتیبات مقرر تا صدور پروانه ساختمان نظیر قرارداد و برگ تعهد نظارت و مسائل پیرامون پیش‌فروش ساختمان بیان گردیده.
در گفتار سوم به مجموعه پیگیری‌ها و اقدامات ناظر هنگام شروع به کار و تشریح بیمه‌های مسئولیت مدنی ساختمان پرداخته شده است.
در گفتار چهارم ابتدا نکات کلیدی و مشترک گزارش نویسی تحت عنوان عمومات و سپس نکات اختصاصی گزارش نویسی در مراحل مختلف عملیات ساختمانی شامل تخریب، گودبرداری، پی‌سازی، اسکلت‌بندی، سفت‌کاری و نازک‌کاری به انضمام کنترل‌ها و متون گزارش‌نویسی در شرایط مختلف ارائه شده است.
کنترل‌ها به‌صورت کاملاً کاربردی و مبتنی بر چک‌لیست‌های سامانه گزارش مرحله‌ای ناظران شهر تهران ارائه شده‌اند.
و در نهایت در گفتار پنجم ضمن پرداختن به مفهوم تخلفات ساختمانی و انواع آن، برگ اعلام اتمام عملیات ساختمانی تشریح و نکات گزارش‌نویسی حرفه ای در مرحله اتمام عملیات ساختمانی عنوان شده است.
نویسنده کتاب فن گزارش نویسی، مهندس سیامک الهی فر در خصوص کتاب اینگونه بیان کرده است:
هیچ ادعایی ندارم که اثری اصیل یا تحقیقی بدیع را عرضه کرده‌ام، ولی کوشیدم با کنار هم قراردادن تجربیات و نظریه‌های کلی حقوق مهندسی و تدقیق و تفسیر و ساده‌سازی و انطباق آنها با شرایط حاکم بر نظام ساخت‌وساز شهری، ناظران را با شیوه‌ها و ملاک عمل‌های مناسب آشنا و معلومات عمومی و تخصصی لازم را در اختیارشان قرار دهم تا در پروژه‌های خود خطا و درست را از هم بازشناسند و این مهم در نوع خود کمکی باشد به پیشرفت «نهضت مقررات ملی ساختمان».
فن گزارش نویسی، راهنمای کاربردی برای مهندسان:
کتاب حاضر بر پایه تجربیات و پژوهش‌های مولف و نظریه‌های کلی حقوق مهندسی و تدقیق و تفسیر و ساده‌سازی و انطباق آنها با شرایط حاکم بر نظام ساخت‌وساز شهری تنظیم شده اند تا شیوه‌ها و ملاک عمل‌های مناسب و معلومات عمومی و تخصصی لازم در اختیار مهندسان ناظر قرار گیرد و در پروژه‌های خود خطا و درست را از هم بازشناسند.
کتاب فن گزارش نویسی برای چه کسانی مناسب است؟
- مهندسان ناظر ساختمان
- کارشناسان رسمی دادگستری یا قوه قضاییه
- مجریان پروژه‌های ساختمانی
