انواع سیمان و کاربردهای آن در عملیات ساخت و ساز

نقش سیمان به عنوان مواد تشکیل دهنده بتن چیست؟

سیمان، سنگدانه درشت و سنگدانه ریز از مصالح مورد استفاده در بتن می باشند. سیمان به عنوان ماده چسبنده و اتصال دهنده در بتن مورد استفاده قرار می گیرد. چسباننده های از قبیل گچ، سیمان، قیر و …در مصالح ساختمانی انواع مختلفی دارند که برخی از این چسباننده های ساختمان، چسباننده های آبی (هیدرولیک) هستند و برخی دیگر در دسته چسباننده های هوایی قرار می گیرند.

تفاوت چسباننده های آبی با چسباننده های هوایی در این است که دسته اول با آب ترکیب می شوند و دوغاب آنها در آب و در هوا سفت و سخت می شود و می توانند در داخل آب پایداری خود را حفظ کنند.

سیمان جزو چسباننده های آبی است که در ترکیب با آب سفت می شود و در داخل آب پایدار باقی می ماند، در حالی که گچ هم مانند سیمان نقش چسبانندگی دارد و در ترکیب با آب و هوا سفت می شود اما به علت ناپایداری در داخل آب، جزو چسباننده های هوایی محسوب می شود.

سیمان می تواند به عنوان ماده چسبنده در بتن مصرف شود که در طی واکنش با آب خاصیت چسبندگی از خود نشان می دهد و منجر به ایجاد چسبندگی بین سنگدانه های بتن می گردد.

مواد تشکیل دهنده سیمان چیست و چگونه انواع مختلف آن تهیه می شود؟

سیمان از ترکیبات ثابت مشخصی تشکیل می شود که تغییر درصد آنها منجر به تغییر ویژگی های سیمان می شود.

مواد تشکیل دهنده انواع مختلف سیمان ها آهک ، سیلیس ، آلومین و اکسید آهن هستند.

در تمام انواع مختلف سیمان این مواد به نسبت های مختلف وجود دارد. یک مهندس باید با نقش های هر یک از این مواد و واکنش های آنها با سایر مواد اولیه سیمان و تاثیر آنها در شرایط مختلف محیطی آشنا باشد تا بتواند نوع سیمان مناسب برای موقعیت های مختلف را به درستی تشخیص دهد.

در کارخانه های سیمان با تغییر ترکیب سهم هر یک از این مواد اولیه می توان سیمان هایی با ویژگی های مختلف از قبیل: سیمان زودگیر، سیمان کم حرارت، سیمان دیرگیر، سیمان ضد سولفات، سیمان پر مقاومت و … تولید کرد.

انواع سیمان ها چیست و هر کدام در چه کاری مورد استفاده قرار می گیرند؟

همانطور که گفتیم سیمان ها با توجه به درصد اختلاط مواد اولیه خود ویژگی های متفاوتی خواهند داشت. بر اساس این ویژگی ها و کاربردی که سیمان دارد می توان دسته بندی زیر را در نظر گرفت.

16 نوع متفاوت از سیمان ها:

1. سیمان پرتلند معمولی (Ordinary Portland Cement)
2. سیمان زود مقاوم (Rapid hardening cement)
3. سیمان با مقاومت بسیار بالا (Ultra-rapid hardening cement)
4. سیمان با حرارت زایی کم (Low heat cement)
5. سیمان زود گیر (Quick setting cement)
6. سیمان با آلومینای بالا (High alumina cement)
7. سیمان با سرباره کوره آهن (Blast furnace slag cement)
8. سیمان پوزولانی (Pozzolana cement)
9. سیمان سفید (White cement)
10. سیمان هیدروفوبیک (آب گریز) (Hydrophobic cement)
11. سیمان ضد سولفات (Sulfate Resistant cement)
12. سیمان قلیایی کم (Low alkali cement)
13. سیمان ضد آب (Water proof cement)
14. سیمان با حباب زا (Air entraining cement)
15. سیمان منبسط شونده (Expansive cement)
16. سیمان رنگی (Colored cement)

اگر بخواهیم به سراغ منابع ایرانی برویم، می توانیم بر اساس تقسیم بندی ذکر شده در مبحث پنجم و نهم مقررات ملی ساختمان، سیمان ها را به انواع مختلف زیر تقسیم کنیم.

1- سیمان های پرتلند

• سیمان پرتلند نوع 1

• سیمان پرتلند نوع 2

• سیمان پرتلند نوع 3

• سیمان پرتلند نوع 4

• سیمان پرتلند نوع 5

* لازم به ذکر است که در حال حاضر کارخانه های تولید سیمان از بین سیمان های پرتلند، سیمان های نوع 1 و نوع 2 و نوع 5 را تولید می کنند و برای تولید انواع دیگر سیمان سفارش می پذیرند.

2- سیمان های ویژه

• سیمان سفید

• سیمان پرتلند رنگی

3- سیمان های پرتلند آمیخته

• سیمان پرتلند پوزولانی معمولی

• سیمان پرتلند پوزولانی ویژه

• سیمان پرتلند روباره ای یا سرباره ای

4- سیمان بنایی

حال که با انواع سیمان آشنا شدیم در انتها به سراغ موارد مصرف انواع سیمان می رویم. از بین سیمان های مختلف با توجه به شرایط محیطی پروژه و همچنین محل مورد استفاده در سازه، سیمان مناسب انتخاب می شود. در جدول زیر به طور خلاصه سیمان های مناسب برای موارد مختلف معرفی شده است.

منابع:

مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان

مبحث نهم مقررات ملی ساختمان

مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی (نشریه 55)

https://civilseek.com/types-of-cement/