روش اجرای سازه نگهبان خرپایی
سازه نگهبان خرپایی یکی از پرکاربردترین روش‌های اجرای سازه نگهبان در مناطق شهری می‌باشد. و به جهت انعطاف زیاد آن از نظر اجرا، در ایران به میزان گسترده‌ای به کار می‌رود. به همین دلیل در این مطلب قصد داریم به ذکر توضیحاتی در زمینه‌ی اجرای این نوع از سازه نگهبان بپردازیم.
آرایش سازه‌های نگهبان خرپایی در پلان به چه صورت است؟
اگر فرض کنیم خط چین آبی رنگ ، مجاورت گود در کنار دیوار همسایه را نشان دهد، پلان چیدمان خرپاها مطابق شکل زیر است.
لازم به ذکر است تعیین محل دقیق خرپاها بر عهده‌ی مهندس محاسب می‌باشد. که ممکن است در پروژه های مختلف محل‌های خاصی را به جهت پایداری و ایمنی ساختمان‌های مجاور در نظر بگیرد.
مراحل متوالی اجرای سازه‌های نگهبان خرپایی
مرحله اول: حفر چاه به طول ( h + L_p)
در این مرحله در نزدیکی دیوار همسایه با فواصل مشخص ، درست به اندازه فاصله‌ی بین ستون‌های در دست احداث ، چاه‌هایی حفر می‌کنیم. که طول آنها برابر عمق گود(h) + طول شمع(L_p) می‌باشد.
در تصویر زیر جزئیات مقاطع قائم و افقی شمع‌ها و همچنین آرماتوربندی آنها را در یک سازه نگهبان خرپایی مشاهده می‌کنید.
اگر به تصویر برش 3-3 توجه کنید طول شمع در نقشه جزئیات، 400 سانتی متر (4 متر) مشخص شده است، که نشان می‌دهد در این پروژه سازه نگهبان 4 متری در نظر گرفته شده است. پس در این مثال، L_p (طول شمع) ، مطابق جزئیات نقشه برابر 4 متر در نظر گرفته می‌شود.
اما برای حفر چاه ، که معمولاً در کارگاه‌های ساختمانی به صورت دستی انجام می‌گیرد، به عمق ( h + L_p) نیاز داریم . پس مطابق شکل زیر در مرحله اول چاه را با عمق ذکر شده حفر می‌کنیم. همچنین قطر چاه را با توجه به پلان شمع موجود در نقشه‌ها تعیین می‌کنیم، که به عنوان مثال در شکل بالا( شکل شمع p1)، قطر چاه 80 سانتیمتر مشخص شده است.
مرحله دوم: نصب آرماتورهای شمع،پروفیل عضو قائم، و بتن‌ریزی شمع
در این مرحله قفسه آرماتورهای شمع‌ها را مطابق نقشه‌ی آرماتوربندی شمع‌ها، مانند شکل شماره (1)، از قبل آماده می‌کنیم .آنگاه عضو قائم را که در شکل شماره (2) مشاهده می‌کنید، به آرماتوربندی شمع‌ها متصل می‌کنیم.سپس عضو قائم متصل به آرماتوربندی شمع‌ها را، یکجا در داخل چاه قرار می‌دهیم.سپس در داخل چاه، در محل شمع، بتن‌ریزی می‌کنیم.
مرحله سوم: برداشتن خاک با شیب پایدار
در مرحله سوم عملیات خاکبرداری را با شیب مناسب آغاز می‌کنیم( معمولا با شیب 45 درجه ) ، البته لازم است شیب مناسب و پایدار با توجه به نقشه‌های اجرایی برای هر پروژه با توجه به نوع خاک، عمق گود، درصد رطوبت خاک و … اعمال شود.
مرحله چهارم: اجرای پی پای عضو مایل
در این مرحله، ابتدا برای عضو مایل و دقیقاً در پای آن، فونداسیونی با مقطع مشخص آماده می‌کنیم.( در شکل‌های زیر نقشه‌های پلان و مقطع فونداسیون سازه نگهبان خرپایی مربوط به پروژه ای را مشاهده می‌کنید.) که پس از قالب بندی و آرماتوربندی و نصب Base plates و پیچ‌های مهاری (Anchor bolts)، بتن‌ریزی فونداسیون سازه نگهبان خرپایی را انجام می‌دهیم.
مرحله پنجم: نصب عضو مایل
در این مرحله و با توجه به نقشه‌های اجرایی عضو مایل را نصب می‌کنیم.( اتصال عضو مایل ، از یک طرف به ورق کف ستون پی سازه نگهبان و از طرفی دیگر به عضو قائم خرپا می‌باشد.)
مرحله ششم: نصب اولین عضو افقی
در این مرحله، خاک قسمت مثلثی بین عضو قائم، مایل و اولین عضو افقی خرپا برداشته می‌شود، سپس عضو افقی را از یک سو به عضو قائم و از سویی دیگر به عضو مایل متصل می‌کنیم
مرحله هفتم: ردیف‌های بعدی
نصب ردیف بعدی عضو‌های افقی و قطری و خاک برداری آن قسمت‌ها
مرحله هشتم: تکمیل اجرای خرپا
در نهایت پس از تکمیل نصب اعضای افقی و قطری در تمامی خرپاها( رسیدن به مرحله هشتم) لازم است بین شمع و پی هر یک از خرپاها، بین شمع‌های مجاور هم و نیز بین پی‌های مجاور هم، شناژهای افقی را اجرا کنیم. به عنوان مثال ، در شکل زیر برش a-a جزئیات شناژ اجرایی بین پی و شمع ها را نشان می‌دهد.
