نمونه برداری بتن تازه در کارگاه
مقصود از هر نمونه‌برداری از بتن، تهیه حداقل دو آزمونه یکسان ، که در زمان و شرایط یکسان تولید و نگهداری شده باشند، می‌باشد. پس زمانی که در پروژه‌ای می‌گوییم 6 نمونه برداری لازم است، یعنی به حداقل، 12 آزمونه نیاز داریم. اما آزمونه چیست؟
در این مطلب ضمن معرفی آزمونه به تعداد نمونه‌برداری لازم و ضروری بتن(تواتر نمونه‌برداری از بتن)، می‌پردازیم:
آزمونه عبارت است از یک قطعه بتنی به شکل مشخص، عموماً استوانه‌ای یا مکعبی و به ابعاد مشخص که طبق استانداردهای مشخص، از بتن و در محل ریختن در قالب یا گاهی در محل تولید بتن، نمونه‌گیری شده و طبق استانداردهای مشخص متراکم و عمل‌آوری شده و در سنین خاص تحت آزمایش‌های مشخص قرار می‌گیرد.
مناسب‌ترین تعداد آزمونه برای نمونه برداری ، چند آزمونه است؟
اگر اختلاف بین مقاومت دو آزمونه کمتر از 5 درصد میانگین آن دو باشد، در این صورت، متوسط آنها را حساب کرده و به عنوان یک نمونه‌گیری گزارش می‌کنند، به همین دلیل است که می‌گوییم، مقصود از هر نمونه‌برداری از بتن، تهیه حداقل دو آزمونه یکسان می‌باشد. اما گاهی اختلاف بین مقاومت دو آزمونه بیشتر از 5 درصد است و یا در مراحل بین نمونه‌گیری تا انجام آزمایش یک آزمونه، وضعیتی مغایر با شرایط لازم بوجود می‌آید که دیگر نتایج آن آزمونه قابل استناد نبوده، در این صورت است که برای نمونه‌برداری به آزمونه سوم نیاز داریم. و به همین دلیل اکیداً توصیه می‌شود در هر بار نمونه‌برداری حداقل سه آزمونه به جای دو آزمونه تهیه شود.
موضوع مهم دیگری که وجود دارد بحث تعداد نمونه لازم، درست و ضروری بتن می‌باشد. که با عنوان تواتر نمونه‌برداری بتن مطرح می‌شود؛ برای اینکه نمونه‌برداری از بتن به درستی انجام شود لازم است :
1)نمونه‌برداری کاملاً تصادفی صورت پذیرد.
2) نمونه‌های آزمایش را می‌باید درست پیش از ریختن، ترجیحاً در محل نهایی مصرف آن یعنی در محل قالب برداشت.
«طراحی دستی سازه‌های بتنی»
تواتر نمونه برداری(حداقل تعداد نمونه لازم و ضروری از بتن) ، در صورتی که حجم هر مخلوط بتن بیشتر از 1m^3 باشد:
برای دالها، دیوارها، شالوده‌ها: یک نمونه‌برداری از هر 30m^3 حجم بتن یا هر 150m^2 سطح بتن( هر کدام منجر به بیشترین تعداد نمونه‌برداری گردد.)
برای تیرها و کلاف‌ها: در صورتی که جدا از قطعات دیگر بتن‌ریزی می‌شوند، یک نمونه‌برداری از هر 100 متر طول.
برای ستون‌ها: یک نمونه‌برداری از هر 50 متر طول
تواتر نمونه برداری ، در صورتی که حجم هر مخلوط بتن کمتر از 1m^3 باشد:
در این صورت لازم است مقادیر مذکور برای دال، دیوار، شالوده و … در بندهای فوق را متناسباً کاهش داد.
نکته: هنگام تعیین حداقل تعداد نمونه‌برداری لازم در دالها و دیوارها، در محاسبه سطح دال و دیوار، فقط یک وجه آنها را می‌باید در نظر گرفت.
با توجه به مطالب فوق می‌توانیم، بر اساس معیار حجم، حداقل تعداد نمونه لازم و ضروری بتن را برای قسمت‌های مختلف به دست آوریم.اما نمی‌توان به تنهایی به آن اکتفا کرد زیرا قطع نظر از حجم بتن‌ریزی،حداقل یک نمونه‌برداری از هر رده و از هر نوع بتن در هر روز الزامی است. لذا اگر معیار اول را حجم و معیار دوم را زمان در نظر گیریم، برای هر قسمت از ساختمان که بتن‌ریزی می‌شود لازم است تعداد نمونه‌برداری با هر دو معیار را محاسبه کرده و بیشترین آن را که سخت گیرانه‌تر می‌باشد به عنوان ملاک در نظر بگیریم.
همچنین اگر بخواهیم تعداد نمونه لازم در هر ساختمان و نه فقط دریکی از قسمت‌های دال، دیوار و … را به دست آوریم، قطع نظر از حجم بتن مصرفی در آن، حداقل شش نمونه‌برداری از هر رده بتن و از هر نوع بتن در کل ساختمان الزامی است.
در ادامه می‌توانید یک ویدئو حل تست را مشاهده کنید: