آرماتور‌‌های فولادی شامل سیم‌ها و میلگردها می‌باشند. میلگردهای فولادی به آرماتور‌های گرم نوردیده و سیم‌های فولادی به آرماتورهای سرد نوردیده یا سرد اصلاح شده اطلاق می‌گردد.

ابتدا فیلم زیر را مشاهده کنید و سپس ضوابط تکمیلی را در ادامه مطلب مطالعه کنید:

طبقه بندی آرماتورها از نظر شکل پذیری

آرماتورهای فولادی از نظر شکل پذیری به سه دسته تقسیم می‌شوند:

الف) فولاد نرم (S240)، که منحنی تنش- کرنش آن دارای پله‌ی تسلیم مشهود است.

ب) فولاد نیمه سخت (S340، S350 ، S400، S420)، که منحنی تنش کرنش آن دارای پله تسلیم بسیار محدود است.

پ) فولاد سخت (S500، S520)، که منحنی تنش- کرنش آن فاقد پله تسلیم است.

همانطور که از شکل (1) مشاهده می‌گردد هر چقدر فولاد سخت‌تر باشد، مقاومت آرماتورها افزایش و شکل‌پذیری آن‌ها نیز کاهش می‌یابد. که سطح زیر منحنی در محدوده غیر الاستیک معرف میزان اتلاف انرژی می‌باشد که دارای اهمیت بسزایی می‌باشد.

منحنی شماتیک تنش- کرنش فولاد نرم، نیمه سخت و سخت

مقررات ملی ساختمان، مبحث نهم (ویرایش 1399)، آرماتورها را بر مبنای مقاومت، شکل‌پذیری و رده فولاد مصرفی در آن‌ها، به شرح جدول زیر دسته‌بندی می‌کند:

رده آرماتور	نوع میلگرد یا سیم
S240	میـلگرد سـاده
S340	میـلگرد آجدار
S350	میـلگرد آجدار
S400	میـلگرد آجدار
S420	میـلگرد آجدار
S500	میـلگرد آجدار
S520	میـلگرد آجدار
S500C	سیم‌های ساده یا آجدار

ویژگی کششی آرماتورها

مطابق بند 9-4-5 مقررات ملی ساختمان، مبحث نهم (ویرایش 1399)، ویژگی‌های کششی آرماتورها باید مطابق با مقادیر کششی یکی از رده‌های ارائه شده در جدول زیر باشند:

آیین‌نامه مقرر می‌دارد نوع آرماتورهایی که برای کاربری مشخص سازه‌ای استفاده می‌شوند، باید برای آرماتورهای ساده مطابق جدول زیر، و برای آرماتورهای آجدار مطابق جدول 4 باشد.

مطابق بند 9-4-8-10 مقررات ملی ساختمان، مبحث نهم (ویرایش 1399)، استفاده از آرماتورهای با مقاومت تسلیم بیشتر از 550 مگاپاسکال در قاب‌های ویژه مجاز نمی‌باشد.

در صورتی که میزان fy آرماتورها از مقداری که طراح در محاسبات خود لحاظ کرده است بیشتر گردد، این امر می‌تواند پیامد‌هایی را به همراه داشته باشد.

1 . لغزش آرماتورها به دلیل تامین نشدن طول گیرایی آرماتورها با قلاب استاندارد در کشش

همانطور که از رابطه‌ی (1) مشخص است، تنش تسلیم فولاد (fy) با طول مهاری رابطه مستقیم دارد. از این‌رو با افزایش fy فولاد، نیاز به تامین طول مهاری بیشتری می‌باشد که باید به این مسئله توجه داشت.

شکل – طول گیرایی آرماتورها با قلاب استاندارد در تیر بتنی

طول گیرایی آرماتورها با قلاب استاندارد در تیر بتنی

2 . ایجاد شکست برشی در تیر

در طراحی لرزه‌ای، هدف این است که رفتار تیرها به صورت خمش کنترل باشد.

بنابراین شرط خمش کنترل بودن این است که زمانی که مقطع به حد جاری شدن در خمش برسد، برش همچنان باید الاستیک باقی بماند.

بنابراین برش پلاستیک مقطع (Vu) عبارت است از آخرین مرحله‌ای که مفصل پلاستیک در خمش تشکیل می‌شود که اگر مقاومت برشی از برش پلاستیک مقطع بیشتر باشد، می‌توان گفت مقطع در برش جواب می‌دهد.

ایجاد شکست برشی در تیر

شکل – نیروی خمشی وارد بر قسمت انتهایی تیر

مقاومت برشی ≥ برش پلاستیک مقطع

شرط خمش کنترل بودن

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص جدیدترین تغییرات مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزشی «تغیـیــرات مبـحـث نـهم» را مشاهده کنید.

ضوابط آرماتورهای فولادی